این جلسه در دوره اول حلقات صالحین مجموعه فرهنگی و تربیتی امام هادی علیه السلام، در تابستان 1404 و با تدریس شیخ رضا غفاری برگزار شده است.
خلاصه این کلاس در قالب پادکست
[با توجه به اینکه پادکست توسط هوش مصنوعی تولید می شود، ممکن است برخی از کلمات اشتباه تلفظ شود؛ همچنین ممکن است برخی مباحث حلقه در پادکست ذکر نشده و یا مطالبی خارج از حلقه در آن آورده شده باشد]
دریافت
متن خلاصه کتاب
✨ فقه، تقلید و خوشبختی از زبان دین
فقه یعنی دانستن قوانین الهی که برای سعادت ما هست؛ دستوراتی برای زندگی بهتر در دنیا و آخرت.
تقلید یعنی پیروی کردن از فقیه جامع الشرایطی که مردم به نظرش رجوع میکنند — مرجع تقلید — و یکی از مهمترین شرایط این است که باید عادل، یعنی به دو از گناه و درست‌کار باشد.
منابع استخراج حکم، چهار تا هستند: قرآن، سنت (روایات)، اجماع (اتفاق مراجع)، و عقل؛ اختلاف نظر مراجع به تفاوت برداشت‌ها از همین منابع برمی‌گردد.
---
🧠 نقش عقل در فهم احکام
احکام شرعی با عقل ما سه‌جور ارتباط دارند:
1. عقل‌پذیر: مثل حرام بودن خوردن شراب که علت آن برای عقل روشن است.
2. عقل‌گریز: مثل تعداد رکعات نماز که درباره‌ش دلیل واضح برای عقل نیست.
3. عقل‌ستیز: هیچکدام از احکام اسلام در مقابل عقل نیستند هرچندگاهی در ظاهر با عقل روزمره(معاش) سازگار نیست اما با عقل متعالی(معاد)همخوانی دارد—مثلاً ایثار یا فداکاری در راه خدا(که با خودکشی برای امور پست دنیوی فرق دارد)
---
🎶 موسیقی در نگاه فقه
موسیقی یعنی ترکیب صدا و سکوت یا نغمه‌ای که شنیدن آن لذت بخش باشد.
برخی چیزها مثل مداحی یا قرائت قرآن با صوت مناسب داخل این تعریف قرار می‌گیرند.
موسیقی را در فقه میتوان به پنج دسته تقسیم کرد:
موسیقی واجب: هر وقت ضرورت ملی یا مذهبی باشد (مثلاً موسیقی درمانی که توسط پزشک برای درمان بیماری تجویز میشود یا سرود ملی برای کشور اسلامی که نیاز به سرود ملی دارد).
موسیقی مستحب: مثل مداحی یا قرائت قرآن.
مباح: موسیقی بی‌ضرر که شنیدنش یا نشنیدنش فرقی ندارد.
مکروه: موسیقی که شنیدن آن توصیه نمیشود به خاطر ضرر هایی که دارد.
حرام: شامل موسیقی‌ای است که دارای دو ویژگی باشد: غنا و لهو.
---
🔎 تعریف «غنا» و «لهو»
غنا (Ghinā) چیست؟
نوعی از موسیقی که انسان رو از یاد خدا غافل کند و یا از حالت انسانی و عقلانی خود بیرون ببرد.
این ممنوع است چه در خواندن، چه شنیدن، چه کسب درآمد از آن .
لهو یعنی عمل بی‌ثمر و باطل:
چیزی که انسان را از یاد خدا دور کند یا در صدد بیهوده‌گویی و وقت‌گذراندن بی‌مورد باشد .
اگر موسیقی، غنا باشد یا لهوی، حرام میشود.
---
📌 چرا برخی موسیقی‌ها حرام‌اند؟
دلیل‌های مطرح‌شده عبارت‌اند از:
فساد اخلاقی و تحریک شهوت: در احادیث آمده «غنا نردبان زناست» .
دور شدن انسان از یاد خدا: قرآن درباره کسانی که وقت‌شان را با «لهو» ترک میکنند هشدار می‌دهد .
آسیب روحی-عصبی: برخی پزشکان اشاره کردند موسیقی افراطی ضرر روانی دارد .
ابزاری برای انحراف فرهنگی جوانان توسط دشمنان فرهنگی .
همینطور مشهور فقهاء معتقدند تولید، خرید و فروش یا آموزش آلات موسیقی حرام است .
---
📝 خلاصه‌سازی آموزشی برای نوجوانان
> این متن درباره‌ی دیدگاه فقه اسلامی نسبت به موسیقی است، که مباحث مثل غنا و لهو را توضیح می‌دهد.
تقلید یعنی پیروی از نظر فقیه دارای شرایطی که مردم به او مراجعه میکنند.
احکام شرعی برای سعادت ما تدوین شده‌اند. برخی با عقل سازگارند، برخی دلیل‌شان نامعلوم، برخی هم با عقل معاد یا همان متعالی و الهی فهمیده می‌شوند.
منابع احکام قرآن، سنت، اجماع و عقل هستند و اختلافات در امور شرعی حاصل تفاوت در تفسیر و برداشت علما از این منابع است.
موسیقی را از نظر حکم شرعی میشود در ۵ دسته جای داد: واجب، مستحب، مباح، مکروه و حرام.
موسیقی حرام است که یکی از این دو ویژگی ها یا هردو را داشته باشد:
غنا: نوعی از موسیقی که انسان را از یاد خدا غافل و از حال خود خارج میکند.
لهو: متناسب بودن موسیقی با مجالسی که در آنها به کارهای بیهوده و غافل کننده یا حرام پرداخته میشود.
این نوع موسیقی می‌تواند اخلاق انسان را تخریب و یاد خدا را کم کند، آسیب روحی داشته باشد یا وسیله‌ای فرهنگی برای انحراف نسل جوان باشد
#حلقه_صالحین
#احکام
#دوره_اول
تابستان ۱۴۰۴
تقلید / احکام موسیقی