خلاصه این کلاس در قالب پادکست
[با توجه به اینکه پادکست توسط هوش مصنوعی تولید می شود، ممکن است برخی از کلمات اشتباه تلفظ شود؛ همچنین ممکن است برخی مباحث حلقه در پادکست ذکر نشده و یا مطالبی خارج از حلقه در آن آورده شده باشد]
متن خلاصه کتاب
در این جلسه، در ادامه مباحث گذشته، نکات مهم و تکمیلی دیگری در رابطه با مفاهیم مالی و اقتصادی مورد بحث قرار گرفت که درک عمیق‌تری از این حوزه را فراهم می‌آورد:
* مفاهیم پایه: نرخ بهره و تورم
* نرخ بهره بهای استفاده از پول دیگران است و شامل نرخ بهره بانکی و بین بانکی می‌شود. تفاوت نرخ بهره در کشورهای مختلف (مانند آمریکا ۵٪ در مقابل ونزوئلا ۷۰٪ و آرژانتین ۸۰٪) عمدتاً به دلیل تفاوت در نرخ تورم است.
* نرخ بهره اسمی همان نرخ اعلامی یا "کاغذی" است (مثلاً ۲۵٪)، اما نرخ بهره حقیقی با کسر تورم از نرخ بهره اسمی محاسبه می‌شود.
* در شرایط تورم بالا (مثلاً تورم ۵۰٪ در برابر نرخ بهره ۲۵٪)، هم وام‌گیرنده و هم بانک در یک "چرخه ضرر در ضرر" قرار می‌گیرند. نرخ بهره حقیقی می‌تواند منفی باشد، به این معنی که ارزش پول بازپرداخت شده در آینده کمتر از ارزش پول دریافتی امروز است و وام‌گیرنده عملاً سود می‌کند. این وضعیت به این دلیل رخ می‌دهد که نرخ بهره‌ها در ایران "شناور نیستند" و با تورم همگام نمی‌شوند.
* سرمایه‌گذاری در مقابل پس‌انداز
* گذاشتن پول در بانک و دریافت سود در شرایط تورمی، نوعی "افت ارزش پول" است و نه سرمایه‌گذاری واقعی. به عنوان مثال، یک میلیارد تومان در بانک با سود سالیانه ۲۵۰ میلیون تومان، در حالی که قیمت طلا در همان دوره سه میلیارد تومان (ده برابر سود بانکی) رشد داشته است، نشان‌دهنده از دست رفتن ارزش پول است. پول به شدت ارزش خود را از دست می‌دهد.
* ماشین، خانه و زمین از لحاظ ذاتی کالای سرمایه‌گذاری محسوب نمی‌شوند زیرا مصرفی و مستهلک‌شونده هستند. اما در شرایط تورمی، به دلیل افزایش قیمت‌ها و ریسک بسیار پایین‌ترشان نسبت به سایر سرمایه‌گذاری‌ها، به عنوان سرمایه‌گذاری دیده می‌شوند.
* انواع سرمایه‌گذاری و مدیریت ریسک
* انواع سرمایه‌گذاری شامل اوراق بهادار (بورس)، سرمایه‌گذاری‌های خارجی (رمز ارز، بیت‌کوین، فارکس) و سپرده بانکی است. ریسک یک عامل بسیار مهم در سرمایه‌گذاری است.
* مدیریت ریسک به معنای سرمایه‌گذاری در دارایی‌های "کاملاً متفاوت" است. برای مثال، سرمایه‌گذاری همزمان در دلار و طلا، مدیریت ریسک واقعی محسوب نمی‌شود، چرا که همبستگی (correlation) بالای ۹۰ درصدی دارند و تقریباً هم‌روند حرکت می‌کنند.
* سرمایه‌گذاری‌های کاملاً بدون ریسک شامل اوراق قرضه (اوراق بدهی) دولتی است. دولت این اوراق را برای مهار تورم و جبران کسری بودجه منتشر می‌کند و برای افراد ریسک‌گریز مناسب هستند.
* سرمایه‌گذاری‌های پرریسک شامل رمز ارزها و بورس ایران است. این بازارها می‌توانند در یک ماه فرد را پولدار یا پولش را صفر کنند و کاملاً به سلیقه و ریسک‌پذیری شخص بستگی دارد.
* سرمایه‌گذاری‌های با ریسک متوسط مانند سرمایه‌گذاری در بخش تولیدی، عمده‌فروشی، خرده‌فروشی، یا دلالی (خرید و فروش خانه، ماشین، کالا) هستند. این موارد ریسک کمتری نسبت به رمز ارز و بورس دارند، اما ممکن است مشکل نقدشوندگی داشته باشند.
* نقدشوندگی (Liquidity)
* نقدشوندگی به معنای سرعت و آسانی تبدیل یک دارایی به پول نقد است. به عنوان مثال، پراید به دلیل تقاضای بیشتر و قیمت پایین‌تر، نقدشوندگی بالاتری نسبت به بنز دارد و سریع‌تر به فروش می‌رسد.
* خانه و زمین ممکن است در برخی برهه‌ها نقدشوندگی پایینی داشته باشند و فروش آنها زمان‌بر باشد.
* هشدار مهم در سرمایه‌گذاری
* یکی از اشتباه‌ترین کارهای ممکن، فروش دارایی‌هایی مانند خانه (که هم مصرفی و هم سرمایه‌گذاری است) و سرمایه‌گذاری آن در بازارهای پرریسک مانند بورس است. این کار از لحاظ اقتصادی و حسابداری "مشکل‌زا و مشکل‌دار" است.
* بخش‌های کلیدی اقتصاد و تولید
* عمده‌فروشی، خرده‌فروشی و ساخت‌وساز به عنوان مهم‌ترین و کلیدی‌ترین بخش‌های اقتصادی کشور نام برده شده‌اند. در صورت حذف این بخش‌ها، تقریباً ۲۰ درصد از تولید کل اقتصاد کاهش می‌یابد. حمل‌ونقل و صنایع کانه‌های غیرفلزی (آهن‌آلات و فولاد) نیز از بخش‌های مهم دیگر هستند.
* تولید یکی از اصلی‌ترین ارکان اقتصاد در هر کشوری است و منجر به اشتغال‌زایی و افزایش تولید ناخالص داخلی (GDP) می‌شود.
* هیچ کشوری "بی‌نیاز از واردات نیست" و نمی‌تواند در تولید همه کالاها با کشورهای دیگر رقابت کند. این ناتوانی در رقابت به "مزیت‌های نسبی و مطلق" کشورها در تولید برمی‌گردد.
* سرمایه‌گذاری خارجی و ناامنی در سرمایه‌گذاری
* سرمایه‌گذاری خارجی برای پیشرفت کشورها بسیار خوب است، زیرا پول و نقدینگی را به اقتصاد تزریق می‌کند.
* ناامنی در سرمایه‌گذاری صرفاً به دزدی و مسائل امنیتی فیزیکی محدود نمی‌شود. بلکه شامل "مشکلات قراردادی" و "عدم احترام به حقوق مالکیت قانونی افراد" نیز می‌شود. همچنین، "تنظیم قوانین به ضرر تولیدکننده" که ممکن است باعث خوابیدن کارگاه یا ضرر تولیدکننده شود، نوعی "ناامنی اقتصادی" محسوب می‌شود.