خلاصه این کلاس در قالب پادکست
[با توجه به اینکه پادکست توسط هوش مصنوعی تولید می شود، ممکن است برخی از کلمات اشتباه تلفظ شود؛ همچنین ممکن است برخی مباحث حلقه در پادکست ذکر نشده و یا مطالبی خارج از حلقه در آن آورده شده باشد]
متن خلاصه کتاب
این کلاس با هدف ارائه مطالب کاربردی در مورد مسائل مالی، به‌ویژه وام‌گرفتن و قرض‌دادن، برگزار می‌شود. این مطالب ممکن است در آینده برای فعالیت در بازار کار، شاگردی یا اداره‌کردن کسب‌وکار (مانند کسب‌وکارهای خانوادگی) مفید باشند.
مباحث اصلی کلاس شامل موارد زیر است:
* قرض‌دادن و وام‌گرفتن:
* مباحث حول این محور است که چگونه پول قرض بدهیم یا بگیریم، چه قوانین و موازین شرعی را رعایت کنیم تا پولمان بازگردد و از نظر اسلام چه نوع قرض‌دادنی صحیح یا ناصحیح است.
* دو اصل بنیادی در قرض وجود دارد: ضمانت و مدت.
* ضمانت (وثیقه/تضمین):
* اهمیت: برای اطمینان از بازگشت پول قرض‌داده‌شده، داشتن ضمانت ضروری است.
* انواع ضمانت:
* اعتبار و رفاقت: در مورد دوستان نزدیک، اعتبار فرد می‌تواند نوعی ضمانت باشد، اما اگر پول بازگردانده نشود، اعتبار او از بین می‌رود.
* چک: یکی از رایج‌ترین انواع ضمانت است.
* چالش‌ها و مشکلات چک: گرفتن دسته‌چک کار آسانی نیست، مخصوصاً از دوستان نزدیک. در صورت پاس‌نشدن چک (برگشت‌خوردن)، روند قانونی طولانی و پیچیده است. برای مثال، دریافت حکم قانونی (اجازه یافتن فرد و خبردادن به پلیس برای دستگیری) ممکن است تا ۶ ماه طول بکشد. حتی پس از دستگیری فرد، اگر پول نداشته باشد، دادگاه می‌تواند اقساط بسیار کم و طولانی‌مدت (برای مثال تا چندین سال) تعیین کند.
* سند ملک (خانه یا زمین): ضمانت قوی‌تری است، اما باز هم فرد زرنگ ممکن است راه‌هایی برای فرار پیدا کند.
* شناسنامه یا کارت ملی: این مدارک ضمانت مناسبی نیستند، زیرا می‌توان المثنی آنها را به‌راحتی تهیه کرد.
* پول نقد (ودیعه در بانک): بانک‌ها ممکن است برای تضمین بازپرداخت وام، از شما بخواهند که مبلغی را برای مدتی در حساب خود نگهداری کنید.
* ضامن کارمند یا دارای پروانه کسب: بانک‌ها معمولاً برای وام‌دادن، ضامن کارمند با حقوق مشخص یا فرد دارای پروانه کسب معتبر را می‌پذیرند. در صورت عدم پرداخت وام، بانک مستقیماً از حقوق یا درآمد ضامن پول را کسر می‌کند.
* شوخی: در گذشته‌های دور، حتی نگهداری فرزند فرد مقروض یا کندن تار سیبیل به‌عنوان ضمانت مطرح می‌شده است (بیشتر جنبه شوخی دارد).
* نتیجه‌گیری در مورد ضمانت: قرض‌دادن کار پرخطری است و اگر طرف مقابل بخواهد، حتی با ضمانت‌های قوی هم می‌تواند شما را دور بزند.
* مدت (مهلت بازپرداخت):
* پول قرض‌داده‌شده می‌تواند به‌صورت اقساط ماهانه بازگردانده شود (مثلاً ۱۰۰ میلیون در ۱۰ ماه، هر ماه ۱۰ میلیون).
* همچنین می‌تواند به‌صورت یکجا در پایان مدت قرارداد بازگردانده شود، که از آن به‌عنوان مضاربه یاد می‌شود (البته در اصطلاح عمومی، این نوع بازپرداخت به این نام شناخته می‌شود).
* درصد (سود/ربا):
* قرض‌الحسنه: وامی است که دقیقاً همان مقدار پول قرض‌داده‌شده بازگردانده می‌شود و هیچ درصدی به آن اضافه نمی‌شود. این کار از نظر اخلاقی و مذهبی بسیار پسندیده و دارای پاداش اخروی است.
* ربا (نزول): گرفتن هرگونه مبلغ اضافی بر اصل قرض، از نظر اسلام حرام و ربا محسوب می‌شود.
* تفاوت سود بانک و ربا: اگرچه وام‌های بانکی ممکن است به نظر ربا بیایند (مثلاً ۱۰۰ میلیون را ۱۳۰ یا ۱۴۰ میلیون پس بدهید)، اما در سیستم بانکی این سود یا به‌عنوان "کارمزد" یا بر اساس فرمول‌های خاصی که در طولانی‌مدت و با نگهداری پول محاسبه می‌شوند، توجیه می‌شوند و گفته می‌شود که این‌ها ربا نیستند.
* محاسبه وام بانکی (مثال):
* اگر یک وام ۳۰۰ میلیون تومانی با ۲۰ درصد سود و مدت یک‌ساله بگیرید:
* میزان سود: ۲۰ درصد از ۳۰۰ میلیون = ۶۰ میلیون تومان.
* کل مبلغ قابل بازپرداخت: ۳۰۰ میلیون + ۶۰ میلیون = ۳۶۰ میلیون تومان.
* قسط ماهانه: ۳۶۰ میلیون / ۱۲ ماه = ۳۰ میلیون تومان.
* آگاهی از این محاسبات برای تصمیم‌گیری در مورد گرفتن وام ضروری است.
* افزایش و کاهش درصد: توانایی محاسبه افزایش یا کاهش یک عدد بر حسب درصد برای کسب‌وکارها و مهندسان بسیار کاربردی است. مثال: ۲۰۰ با ۱۰ درصد افزایش می‌شود ۲۲۰.
* نحوه عملکرد بانک‌ها در خلق پول:
* بانک مرکزی وظیفه چاپ پول را به بانک‌ها داده است.
* هر بار که بانک به شما وام می‌دهد، در واقع پول جدیدی خلق می‌کند؛ یعنی صرفاً با گذاشتن اعداد در کامپیوتر (مثلاً اضافه کردن صفر جلوی یک عدد در حساب شما) پول می‌سازد.
* هنگامی که شما وام را بازپرداخت می‌کنید، آن پول از بین می‌رود یا حذف می‌شود.
* چک نیز نوعی پول و ابزار خلق پول است. وقتی چک امضا می‌کنید، در واقع دارید پول می‌سازید و مسئولیت بازپرداخت آن را بر عهده می‌گیرید.
مثال :
* نوعی از وام بانکی که به نام خاصی (مثلاً وام یخچال، وام مسکن، وام کالا) داده می‌شود، اغلب توسط افراد برای مصارف دیگر استفاده می‌شود.
* برای این کار، افراد با فروشندگانی که آن کالا را می‌فروشند، تبانی می‌کنند و رسید صوری می‌گیرند و در ازای آن مبلغی به فروشنده می‌دهند. این روش در واقع یک راه دورزدن قوانین وام و نوعی دلالی است.
* بحث در مورد اینکه آیا دلالی کار خوبی است یا خیر، مطرح می‌شود.
* حقوق‌دادن و قرارداد بستن:
* قراردادها، به‌ویژه قراردادهای بزرگ (مانند قرارداد با بازیکن فوتبال)، می‌توانند شامل انواع مختلف پرداخت باشند.
* ممکن است بخشی از مبلغ در ابتدا، بخشی در میانه فصل و مابقی به‌صورت اقساط ماهانه پرداخت شود.
هدف نهایی این کلاس این است که شرکت‌کنندگان بتوانند وام‌های بانکی و قرض‌های شخصی را محاسبه کنند و از نکات کاربردی برای جلوگیری از ضرر در معاملات مالی آگاه شوند. همچنین، تفاوت بین ربا و سود بانکی را درک کنند.
#هوش_مالی
تابستان ۱۴۰۴
مفاهیم قرض، ضمانت و...
شهریار گوهرزاد